Hoe is het kadaster ontstaan?

Het Kadaster bestaat al sinds 1832. Een korte geschiedenis hoe het Kadaster is gegroeid van landmeten onder de invloed van Napoleon tot het innovatieve ZBO (zelfstandig bestuursorgaan) dat het nu is.

Van Franse komeaf.

Eind 18e eeuw veroveren het Franse leger en de patriotten Nederland. In 1810 wordt Nederland ingelijfd bij Frankrijk. Dit heeft tot gevolg dat de grondbelasting wordt ingevoerd.

Twee eeuwen geleden is in Frankrijk de absolute heerschappij van de koning en de macht van de adel en de geestelijkheid over. De politieke macht is op dat moment in handen van de derde stand: de burgers. Onder de leus: liberté, egalité, fraternité wordt een nieuwe samenleving opgezet, gebaseerd op vrijheid en gelijkheid voor de wet. De Franse republiek bestaat vanaf 1792 tot de kroning van Napoleon tot keizer in 1804.

Het idealisme van de Franse Revolutie bereikt ook Nederland. In de tweede helft van de 18e eeuw ontstaat een democratische beweging. Deze zogeheten patriotten zetten zich af tegen de alleenheerschappij van Willem V. Na het mislukken van het overnemen van zijn macht in 1787, wijken de patriotten uit naar Frankrijk en vormen daar een leger dat zich in 1795 aansluit bij de Franse troepen. Samen veroveren zij Nederland en zo ontstaat de Bataafse Republiek. Om de Franse soldaten te helpen bij het vinden van hun inkwartieradres, krijgen huizen dan voor het eerst een nummer.

Invoering van de grondbelasting

De Bataafse Republiek blijft zelfstandig tot keizer Napoleon in 1806 zijn broer Lodewijk tot koning van Holland maakt. Deze deed echter in 1810 alweer afstand van de troon. Enkele dagen later wordt Nederland ingelijfd bij het Franse keizerrijk. Dit heeft tot gevolg dat de meeste Franse wetten hier worden overgenomen, waaronder de invoering van de grondbelasting. Om een redelijke grondslag te krijgen voor deze heffing, wordt begonnen met het opmeten, schatten en tenaamstellen van grondeigendom. De opbouw van een kadaster dus.

Als Nederland na de val van Napoleon in 1813 onder regime van Willem I een zelfstandige staat is, ligt het opmetingswerk enkele jaren stil. Willem I heeft echter geld nodig en bij wet van 11 februari 1816 besluit de koning de kadastrale werkzaamheden weer voort te zetten. Tot 1826 is het resultaat niet onverdienstelijk. Als daarna op grote spoed wordt aangedrongen, vermindert de kwaliteit van de kaarten zienderogen. Vooral na 1829, als besloten is dat het Kadaster op 1 januari 1832 operationeel moet zijn.